Wybór formy prawnej działalności gospodarczej to jedna z pierwszych poważnych decyzji, przed którymi staje każdy początkujący przedsiębiorca. Od niej zależeć będą koszty prowadzenia firmy, wysokość opodatkowania, a nawet stopień odpowiedzialności za zobowiązania przedsiębiorstwa. Na co zwrócić szczególną uwagę i czym kierować się podczas wyboru?
Najpopularniejsze formy działalności gospodarczych:
- Jednoosobowa działalność gospodarcza: Jest to najprostsza i najpopularniejsza forma prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorca jest opodatkowany na zasadach ogólnych jako osoba fizyczna. Dochody i koszty działalności są łączone z dochodami prywatnymi właściciela.
- Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Sp. z o.o.): Spółka z o.o. jest odrębnym podmiotem prawnym, a właściciele (udziałowcy) ponoszą ograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Opodatkowanie spółki z o.o. może odbywać się na zasadach ogólnych jako podmiot prawny, a dochody są opodatkowane na poziomie spółki. Wypłaty dywidendy dla udziałowców mogą być opodatkowane na poziomie osobistym.
- Spółka akcyjna (S.A.): Spółka akcyjna to publiczna lub niepubliczna spółka, która emituje akcje. Właściciele nabywają udziały w spółce poprzez zakup akcji. Opodatkowanie spółki akcyjnej odbywa się na zasadach ogólnych, a dywidendy wypłacane akcjonariuszom są opodatkowane na poziomie osobistym.
- Spółka komandytowa (Sp. k.): Spółka komandytowa składa się z co najmniej dwóch rodzajów partnerów: komplementariuszy (odpowiedzialnych za zobowiązania spółki) i komandytariuszy (odpowiedzialnych tylko do wysokości wpłaconego kapitału). Komplementariusze są opodatkowani na zasadach ogólnych jako podmiot prawny, podczas gdy dochody komandytariuszy są opodatkowane na poziomie osobistym.
- Spółka cywilna: Najprostszy rodzaj spółki, który może być założony w Polsce. Jest to forma organizacyjna, która umożliwia dwóm lub więcej osobom prowadzenie działalności gospodarczej pod wspólną nazwą.
Mniej popularne formy działalności gospodarczych:
- Spółka jawna: Spółka jawna to forma, w której co najmniej dwóch partnerów prowadzi działalność gospodarczą pod wspólną firmą. Partnerzy odpowiadają za zobowiązania spółki bez ograniczeń. Opodatkowanie spółki jawnej odbywa się na zasadach ogólnych, a dochody są rozliczane na poziomie osobistym.
- Spółka partnerska: Spółka partnerska jest podobna do spółki jawnej, ale jej partnerzy mają ograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki. Opodatkowanie spółki partnerskiej odbywa się na zasadach ogólnych, a dochody są rozliczane na poziomie osobistym.
- Spółka komandytowo-akcyjna: Spółka komandytowo-akcyjna łączy cechy spółki komandytowej i spółki akcyjnej. Składa się z komplementariuszy (odpowiedzialnych za zobowiązania spółki) i akcjonariuszy (odpowiedzialnych do wysokości wniesionego wkładu). Opodatkowanie spółki komandytowo-akcyjnej odbywa się na zasadach ogólnych.
- Fundacja: Fundacja jest organizacją non-profit, która ma na celu realizację określonych celów społecznych, edukacyjnych, charytatywnych lub innych. Fundacje mogą korzystać z preferencyjnych stawek podatkowych, ale zwykle mają ograniczenia dotyczące generowania zysków.
Podsumowanie
Prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki (osobowej lub kapitałowej) stało się już w Polsce powszechne. W 2021 roku zawiązano 17 177 nowych spółek, a tylko w październiku 2022 roku powstało kolejnych 4 701. W porównaniu z jednoosobową działalnością gospodarczą prowadzenie biznesu w formie spółki daje przedsiębiorcom poczucie bezpieczeństwa związanego z ochroną majątku oraz większe możliwości oszczędności podatkowych. Przy odpowiedniej skali biznesu, zawiązanie spółki lub przekształcenie w nią jednoosobowej działalności gospodarczej, staje się wręcz jedynym sensownym wyborem.
Podsumowując, rozważając założenie i rejestrację spółki, trzeba wziąć pod uwagę nie tylko różnice pomiędzy spółką osobową i spółką kapitałową. Należy rozważyć także charakterystyczne cechy każdej ze spółek, które predestynują je do konkretnych typów działalności gospodarczej, takie jak np. wysokość kapitału założycielskiego, sposób reprezentacji, zasady wypłat przyszłych zysków, udział w stracie czy otoczenie podatkowe itp.